federal yapı ne demek?

Federal yapı, birden fazla siyasi birimin (eyalet, bölge, kanton vb.) belirli bir merkezi hükümet altında bir araya gelerek oluşturduğu yönetim biçimidir. Bu yapıda, yetki ve sorumluluklar merkezi hükümet ile alt birimler arasında anayasal olarak paylaşılır. Her birimin belirli bir özerkliği bulunurken, merkezi hükümet ulusal savunma, dış politika gibi konularda yetkilidir.

Federal yapının temel özellikleri şunlardır:

• Yetki Paylaşımı: Yetkilerin merkezi hükümet ve eyaletler arasında anayasal olarak bölüştürülmesidir. Bu, her iki tarafın da kendi yetki alanlarında bağımsız hareket edebilmesini sağlar. (Yetki Paylaşımı)
• Anayasal Güvence: Eyaletlerin varlığı ve yetkileri anayasa ile güvence altına alınmıştır. Bu, merkezi hükümetin keyfi olarak eyaletlerin yetkilerini ortadan kaldıramayacağı veya azaltamayacağı anlamına gelir. (Anayasal Güvence)
• Çift Meclisli Yapı: Genellikle, yasama organı çift meclislidir. Üst meclis, eyaletlerin temsil edildiği bir organdır ve eyaletlerin çıkarlarının korunmasını sağlar. (Çift Meclisli Yapı)
• Yüksek Mahkeme: Anayasa Mahkemesi veya Yüksek Mahkeme gibi bir yargı organı, merkezi hükümet ile eyaletler arasındaki yetki anlaşmazlıklarını çözmekle görevlidir. (Yüksek Mahkeme)
• Eyalet Anayasaları: Eyaletlerin kendi anayasaları olabilir, ancak bu anayasalar federal anayasaya aykırı olamaz. (Eyalet Anayasaları)

Federal yapının avantajları arasında, yerel ihtiyaçlara daha iyi cevap verebilme, siyasi katılımı artırma ve merkezi hükümetin gücünü dengeleme sayılabilir. Dezavantajları ise, karar alma süreçlerinin yavaşlaması, eyaletler arasında eşitsizliklerin oluşması ve ulusal birliğin zayıflamasıdır.